Bahagian Perancangan Bandar telah dinaiktaraf kepada sebuah jabatan pada 1 Januari 1985 selaras dengan penguatkuasaan pelaksanaan Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976 bagi seluruh negeri Pulau Pinang. Sebelum ini, ia adalah sebuah bahagian di bawah Jabatan Sekretariat Majlis Perbandaran Pulau Pinang.

Sekali lagi pada 8 Mei 1993, Jabatan Perancangan Bandar telah bertukar nama kepada Jabatan Perancang Bandar dan Pembangunan sejajar dengan fungsi dan peranan yang dimainkan untuk pembangunan Pulau Pinang.

Pada 1 Februari 2004, Unit Landskap MPPP telah dipindahkan ke Jabatan Perancang Bandar dan Pembangunan untuk merealisasikan hasrat kerajaan bagi mewujudkan kawasan pentadbiran MPPP sebuah Bandar Dalam Taman. Mulai 1 Oktober 2004, Jabatan Perancang Bandar dan Pembangunan ini telah ditukar kepada Jabatan Perancangan Pembangunan.

Jabatan ini diketuai oleh seorang Pegawai Perancang Bandar dan Desa Gred J52 yang digelar Pengarah Perancangan Pembangunan. Penstrukturan semula Majlis Perbandaran Pulau Pinang telah dilaksanakan pada 1 Oktober 2004 oleh Jabatan Perkhidmatan Awam (JPA) dan berikutan dengan ini diwujudkan sebanyak Sembilan (9) Jabatan.

Kini Jabatan Perancangan Pembangunan beroperasi di Tingkat 16 KOMTAR, Bahagian Pentadbiran di Tingkat 11 KOMTAR dan Unit OSC di Tingkat 4, KOMTAR. Mulai pada 1 November 2011, Pihakberkuasa Pelantikan MPPP telah memutuskan Unit Landskap diserapkan dan diletakkan dibawah seliaan Jabatan Rekreasi, Pelancongan dan Perhubungan Antarabangsa.

Pihak Berkuasa Negeri Pulau Pinang telah bersetuju pada 25 Jun 2010 agar Majlis Perbandaran Pulau Pinang dinaik taraf kepada Majlis Bandaraya Pulau Pinang berdasarkan peruntukan di bawah Seksyen 4(2) Akta Kerajaan Tempatan 1976 (Akta 171). Seterusnya, Majlis Perbandaran Pulau Pinang dinaik taraf kepada Majlis Bandaraya Pulau Pinang pada 1 Januari 2015. Pada bulan Oktober 2018, Unit Pusat Setempat (OSC) telah dipindahkan dari Jabatan Perancangan Pembangunan dan ditempatkan di bawah Unit Datuk Bandar MBPP.

1. Melaksanakan peruntukan-peruntukan di bawah Akta Perancangan Bandar & Desa 1976 dan lain-lain akta yang berkaitan dengan perancangan bandar dan desa.

2. Menyediakan rancangan tempatan dan lain-lain pelan serta menggubalkan polisi-polisi dan garispanduan untuk tujuan kawalan pemajuan dan kegunaan tanah, perancangan pembangunan dan pemeliharaan Bandar.

3. Memproses permohonan-permohonan untuk kebenaran merancang, pecah sempadan tanah, pertukaran kegunaan tanah dan bangunan dan sebagainya.

4. Mengumpul dan menganalisa data, kajian-kajian dan penyelidikan berkaitan dengan perancangan, kawalan pemajuan dan pemeliharaan serta merancang dan memantau projek-projek pembangunan Majlis.

5. Menyediakan pelan konsep dan rancangan pembangunan untuk tanah-tanah Majlis.

BAHAGIAN PERANCANGAN PEMAJUAN

1. Membantu JPBD Negeri dalam penyediaan Rancangan Struktur Negeri Pulau Pinang.

2. Menyediakan Rancangan Tempatan seperti yang diperuntukkan oleh Akta 172.

3. Menjalankan kajian tukarguna bangunan dan pelinkungan semula dari masa ke semasa seperti yang diarahkan.

4. Menyediakan dan mengkaji semula garis panduan dari semasa ke semasa seperti yang diarahkan.

5. Memberi nasihat perancangan kepada pemaju dan orang awam.

6. Menyediakan laporan dan maklumat statistic dan data-data yang berkaitan dengan Kebenaran Merancang dan Perancangan Pemajuan.

7. Menyediakan kajian-kajian dan penyelidikan perancangan.

8. Menjalankan tindakan penguatkuasaan di bawah Akta Perancangan Bandar & Desa 1976 (Akta 172)

9. Memberi ulasan perancangan terhadap Permohonan Lesen-lesen perniagaan, industri dan papan iklan di kawasan pentadbiran Majlis Bandaraya Pulau Pinang.

BAHAGIAN KAWALAN PEMAJUAN

1. Memproses permohonan kebenaran merancang

2. Menyediakan kertas-kertas laporan untuk pembentangan Mesyuarat Jawatankuasa

3. Memproses permohonan pecahan sempadan/cantuman.

4. Menyediakan laporan untuk pembentangan mesyuarat jabatan.

5. Memberi ulasan ke atas pelan-pelan bangunan.

6. Membuat perakuan ke atas permohonan-permohonan perkara tanah.

BAH. PENYELIDIKAN PROJEK / GIS

1. Menyedia, menyelaras dan mengendali infrastruktur serta maklumat geospital jabatan.

2. Menyedia dan menyelaras data statistik berdasarkan permohonan kebenaran merancang untuk tujuan perancangan.

3. Menyediakan maklumat statistik berkaitan tekanan pemajuan untuk rekoddalaman jabatan dan kepada pihak-pihak berkaitan.

4. Menjalankan kajian dan penyelidikan serta penganalisisan data di perlbagai kategori perancangan.

5. Menyelidik, mengkaji, merancang, mengkoordinasi dan menyelaras projek-projek NKRA Bandar Selamat, Local Agenda 21 dan Murninet.

6. Menyediakan dan menyelaraskan penyediaan laporan-laporan dan maklumbalas jabatan, kertas-kertas mesyuarat dan persembahan untuk dibentangkan di mesyuarat-mesyuarat Majlis, Negeri, Persekutuan dan Badan Berkanun/Swasta.

7. Menyelaras jawapan bagi soalan-soalan Dewan Undangan Negeri bagi jabatan dan semua maklumbalas mesyuarat Persekutuan, Negeri dan Majlis. 

BAHAGIAN PENTADBIRAN

1. Mengurus input data kakitangan dalam Sistem HRMIS, rekod kenyataan pada Buku RekodPerkhidmatan (kursus/latihan/  seminar/ bengkel, peperiksaan,cuti), pengesahan, opsyen, perjawatan dan persaraan.

2. Mengurus fail-fail jabatan dan fail-fail peribadi, penyimpanan rekod, bilik fail dan pergerakan fail/rekod.

3. Menyelenggara pengurusan asset jabatan, peralatan pejabat dan keperluan inventori serta mengurus perolehan keperluan jabatan, bekalan inventori alatulis serta pengurusan kenderaan jabatan.

4. Menyelia pengurusan kewangan jabatan, permohonan belanjawan tahunan, pengurusan gaji dan elaun kakitangan, perbelanjaan jabatanmelalui vot-vot yang diperuntukkan, memproses invois, baucer-baucer dan bil, merekod pembelian dan memantau Ssitem Kewangan.

5. Menyelia urusan penenrimaan dan penghantaran surat-menyurat/memo jabatan, urusan pos surat/notis bantahan dan pengedaran pekeliling serta membantu dalam pelaksanaan urusan operasi jabatan(mesyurat,/taklimat/lawatan/ perbincangan)

6. Menyelia pematuhan terhadap peraturan pejabat, memantau rekod kehadiran kakitangan, urusan disiplin dan tatatertib serta kebajikan dan keselamatan pekerja/pejabat.

7. Menyelia proses penyediaan Laporan Prestasi Tahunan, Sasaran Kerja Tahunan, penyediaan maklumbalas perjawatan/ organisasi/data/statistic/audit serta pelaksanaan peraturan-peraturan   Majlis/Kerajaan.

1. Bahagian Kawalan Pemajuan
   1. Memproses permohonan kebenaran merancang.
   2. Memproses permohonan pecahan sempadan/cantuman.
   3. Memberi ulasan ke atas pelan-pelan bangunan.
   4. Membuat perakuan ke atas permohonan-permohonan perkara tanah.
   5. Membuat tindakan penguatkuasaan seperti yang diperuntukan oleh Akta 172.
      
      
2. Bahagian Rancanan Pemajuan
   1. Membantu Jab. Perancang Bandar & Desa (Negeri) dalam penyediaan Rancangan Struktur Negeri Pulau Pinang.
   2. Menyediakan rancangan tempatan seperti yang diperuntukan oleh Akta 172.
   3. Menjalankan kajian tukarguna bangunan dan perlinkungan semula dari masa ke semasa seperti yang diarahkan.
   4. Menyediakan dan mengkaji semula garis panduan dari semasa ke semasa seperti yang diarahkan.
      
      
3. Bahagian Penyelidikan Projek/ GIS
   1. Menyedia, menyelaras dan mengendali infrastruktur serta maklumat geospital jabatan.
   2. Menyedia dan menyelaras data statistik berdasarkan permohonan kebenaran merancang untuk tujuan perancangan.
   3. Menjalankan kajian perancangan bagi cadangan pembangunan tanah milikan Majlis.
   4. Menyemak dan mengesahkan ulasan teknikal bagi permohonan lesen Majlis.

1. Permohonan Kebenaran Merancang Samada Serentak / Berasingan Akan Diproses Dan Diputuskan Dalam Tempoh (108) Hari.

2. Permohonan Untuk Kelulusan Pelan Pecah Sempadan, Penyerahan Dan Pemberimilikan Semula Diproses Dan Diputuskan Dalam Tempoh (2) Bulan.

3. Permohonan Perlanjutan Permohonan Kebenaran Merancang Hendaklah Dipertimbangkan Dan Keputusan Dikeluarkan Dalam Tempoh 2 Bulan.

4. Ulasan/Pandangan Teknikal Dikemukakan Dalam Tempoh Empat Puluh (40) Hari.

5. Menyediakan Baucer Bayaran Dan Menyampaikannya Kepada Jabatan Perbendaharaan Dalam Tempoh Tujuh (7) Hari Dari Tarikh Penerimaan.

6. Aduan Yang Diterima Akan Diambil Tindakan Dalam Tempoh Dua (2) Hari Bekerja Dan Jawapan Akan Diberi Dalam Tempoh Tiga (3) Hari Bekerja Dari Tarikh Penerimaan Aduan.

Sila klik di pautan https://www.mbpp.gov.my/ms/korporat/sumber/dasar-garis-panduan/88-sumber-mbpp/dasar-garis-panduan/607-dasar-garis-panduan-jabatan-perancangan-pembangunan

Sila klik di pautan https://www.mbpp.gov.my/ms/muat-turun-borang

Sila klik di pautan https://www.mbpp.gov.my/ms/korporat/sumber/perundangan

Sila klik di pautan https://www.mbpp.gov.my/ms/korporat/sumber/penerbitan-2